Om de archeologische sporen op de flanken van de ondergrondse rivierduin te behouden, is het nodig de bodem te vernatten. De vraag was alleen: hoe? Een veldproef leidde tot de oplossing.
Het voldoende opzetten van het grondwaterpeil is technisch niet haalbaar. De ondergrondse zandduinen zijn onderdeel van een groot regionaal pakket van pleistoceen zand. Het water zakt daardoor te snel weer weg. Bovendien kan het in de wijdere omgeving tot vernatting leiden.
Proef met greppels
Op zoek naar een alternatief is daarom in het voorjaar van 2021 een veldproef van een jaar gestart op een perceel van Het Flevo-landschap langs de Palenweg. Hier is in de praktijk getest of het mogelijk is om de bodem van bovenaf vochtig te houden via ondiepe greppels. Met diverse meetapparatuur en de peilbuizen in de omgeving is de proef gevolgd. Daarnaast zijn met modellen doorrekeningen gemaakt voor extra droge periodes.
Conclusies
De metingen en doorrekeningen laten zien dat de infiltratie via greppels in de veldproef goed werkt om de archeologie in de veenlaag te beschermen. Ook in een extreem droog jaar zoals 2018 blijft de bodem nat genoeg. Daarnaast blijkt dat deze inrichting geen effect heeft op aanpalende landbouwpercelen buiten het projectgebied. De vernatting is echt lokaal, alleen daar waar het echt nodig is voor de archeologie. Een bijkomend effect is dat de greppels de ligging van de ondergrondse duinen zichtbaar maken. Dat helpt bij het vertellen van het verhaal van Schokland.
Hoe verder
De totale lengte te beschermen ondergrondse rivierduin binnen het Unesco werelderfgoed is ongeveer 2,5 kilometer. Om te kunnen bepalen of dit greppelprincipe ook voor de gehele rivierduin technisch, financieel en in het beheer haalbaar is, vindt een vervolgstudie plaats. Hierbij wordt ook gekeken naar hoe het water in en uit het gebied te krijgen.
Een landschapsarchitect neemt dit mee in zijn ontwerp voor de inrichting dat de archeologische, ecologische en recreatieve functies combineert. Dit ontwerp zal daarna de basis vormen voor de aanvraag van een wijziging van het bestemmingsplan voor dit zuidelijke deel van Werelderfgoed Schokland. Die bestemmingsplanwijziging is nodig voordat de inrichting kan starten.
De veldproef is mede mogelijk gemaakt door een incidentele subsidie van de provincie Flevoland.