Water

Om de archeologie in de bodem aan de zuidkant van Schokland te bewaren, moet het bodemvochtgehalte omhoog. We onderzoeken op welke manier dit het beste kan.

Lokale vernatting rivierduin

Het grondwatermeetnet
Het grondwatermeetnet
Uitleg afbeelding peilbuizen
Uitleg afbeelding peilbuizen

Het bodemvochtgehalte hoeft niet overal omhoog, maar alleen op de plekken waar de bodemschatten liggen: op en naast de rivierduinen in de ondergrond. Het gaat om ongeveer 52 hectare, in het noordelijke deel van het plangebied. Daar komt vochtig weidevogelgrasland. Voor de overige 150 hectare van het plangebied geldt dat er niets hoeft verandert aan het bodemvochtgehalte. Daar komt regeneratieve landbouw die bijdraagt aan de natuurdoelstellingen.

Waterhuishouding in beeld

Om te zorgen dat boeren in de omgeving geen invloed ondervinden van de hogere bodemvochtigheid bij de rivierduin, brengen we eerst de hele waterhuishoudkundige situatie in en rond het plangebied nauwkeurig in beeld. In het gebied rondom de bodemschatten zijn door Waterschap Zuiderzeeland veertig peilbuizen op twintig locaties geplaatst (zie afbeelding): het grondwatermeetnet. Met deze buizen kan het verloop van de grondwaterstand worden gevolgd. In samenspraak met de betrokken boeren – zij bepaalden mede de locaties – en met advies van externe specialisten kwam het grondwatermeetnet tot stand.

Metingen en veldproef

In het voorjaar van 2020 is begonnen met meten, voor minimaal twee jaar. Deze nulmeting is te gebruiken als referentie om veranderingen te kunnen zien na realisatie van het project. In 2021-2022 is vervolgens op een perceel van Het Flevo-landschap langs de Palenweg een veldproef met greppelinfiltratie gedaan. Onderzoek laat zien dat de infiltratie via greppels het bodemvochtgehalte goed omhoog bracht en zo de archeologie in de veenlaag beschermt. Ook was de vernatting echt lokaal.

Locaties peilbuizen

De peilbuizen bevinden zich vaak op de laaggelegen delen van een perceel of in de buurt van zandkoppen. Hier is de deklaag van klei en veen dunner en kwetsbaarder voor kwel (grondwater gaat daar gemakkelijker van beneden naar boven). Dichterbij het plangebied wordt intensiever gemeten (daar is de kans op effect groter), daar staan extra meetpunten.

Elke meetlocatie is uitgerust met twee peilbuizen (zie afbeelding). Een peilbuis meet de ondiepe grondwaterstand in de deklaag. Dit is de grondwaterstand waarvan het gewas afhankelijk is. De andere peilbuis meet het diepere grondwater in het zandpakket onder de deklaag. In deze buis kunnen effecten van ingrepen sneller worden waargenomen. Drukverschil tussen beide peilbuizen geeft aan of er sprake is van kwel of wegzijging (lek naar de ondergrond). De sterkte van de kwel of wegzijging is afhankelijk van de weerstand: hoe dikker de deklaag, hoe minder water erdoor stroomt.

Waterschap besluit

Het waterschap is peilbeheerder. Zij monitort de (grond)waterstand en is verantwoordelijk voor het peil. Op basis van alle onderzoeken neemt het waterschap een besluit over de benodigde waterhuishoudkundige ingrepen voor het project.

Peilbuislocatie. De zwarte kokers dekken de twee werkelijke peilbuizen af: een lange voor het diepe grondwater, een kortere voor het freatische grondwater
Peilbuislocatie. De zwarte kokers dekken de twee werkelijke peilbuizen af: een lange voor het diepe grondwater, een kortere voor het freatische grondwater.

De metingen live volgen

Via de website warecowaterdata.nl kunnen bewoners en ondernemers die een peilbuis op hun land kregen en andere geïnteresseerden 24/7 inzicht krijgen in de actuele grondwaterstand in het gebied.

  • Ga naar warecowaterdata.nl
  • Voer volgende inloggegevens in:
    Gebruikersnaam: pzuiderzeeland
    Wachtwoord: Bewoner01
  • Door deze gegevens op te slaan is inloggen maar één keer nodig.
  • Rechts op het portaal (zijkant) vindt u een ‘?’: via deze knop kunt u een rondleiding volgen op de website
  • Aanvullende tip: elke locatie heeft twee peilbuizen. Trek een venster om de locatie om beide metingen in één grafiek te tonen

Zie voor meer informatie over peilbuizen ook de website van het waterschap.